Umowy podziału ryzyka rewolucjonizują terapię raka płuca

Czy RSA rewolucjonizują terapię NSCLC?

Przeprowadzone badanie prospektywne poświęcone analizie kosztowej atezolizumabu w terapii drugiej lub trzeciej linii u pacjentów z zaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca (NSCLC) wykazało efektywność umów podziału ryzyka (risk-sharing agreements, RSA) między instytucją medyczną a firmą farmaceutyczną. Badanie zrealizowano w Narodowym Instytucie Raka w Meksyku w okresie od marca 2019 do grudnia 2022 roku.

Umowy podziału ryzyka (RSA) obejmują plan, w którym monitorowana jest skuteczność produktu w określonej populacji przez określony czas. Wysokość lub poziom refundacji opiera się na osiągniętych wynikach zdrowotnych i kosztach, zmniejszając niepewność związaną z wprowadzeniem nowego produktu w odniesieniu do jego skuteczności klinicznej i ekonomicznej w rzeczywistych warunkach. Przegląd systematyczny przeprowadzony przez Yu i wsp. zidentyfikował 26 konkretnych umów podziału ryzyka w Stanach Zjednoczonych, z czego 5 dotyczyło wskazań onkologicznych. Wdrożenie tych strategii umożliwiło większy dostęp do leków dla pacjentów i możliwość funkcjonowania tych schematów jako odpowiedniego mechanizmu refundacji.

Jakie wyniki kliniczne osiągnięto przy zastosowaniu atezolizumabu?

Badanie objęło 30 pacjentów z potwierdzonym rozpoznaniem NSCLC i ekspresją PD-L1 ≥1%, którzy otrzymywali atezolizumab w monoterapii w dawce 1200 mg dożylnie co 3 tygodnie. Zastosowany model RSA zakładał finansowanie przez firmę farmaceutyczną pierwszych 4 cykli leczenia, po których następowała ocena odpowiedzi klinicznej. Pacjenci zostali podzieleni na dwie grupy: odpowiadających na leczenie (RP, n=11) oraz nieodpowiadających (non-RP, n=19). Odpowiedź kliniczna definiowana była zgodnie z kryteriami RECIST 1.1 jako całkowita odpowiedź (CR), częściowa odpowiedź (PR) lub stabilizacja choroby (SD). Pacjenci z progresją choroby (PD) zostali zakwalifikowani do grupy nieodpowiadającej.

Charakterystyka wyjściowa pacjentów wykazała, że 43,3% stanowili mężczyźni, a mediana wieku wynosiła 62 lata. Ekspozycja na dym drzewny została zgłoszona u 33,3% pacjentów, a 50% zgłosiło choroby współistniejące. 93,3% pacjentów miało stan sprawności ECOG ≤1 i znajdowało się w IV stadium zaawansowania. Dominującym typem histologicznym był gruczolakorak (86,7%), z podtypem litym lub mikrobrodawkowatym w 50% przypadków. Mutacje były nieobecne u 80% pacjentów, a 13,3% miało mutację EGFR. Mediana ekspresji PD-L1 wynosiła 10 (2,0-38,0). Wskaźnik palenia miał medianę 2,9 (0-23,3). Wskaźnik śmiertelności wyniósł 77%, a przerzuty do mózgu w momencie diagnozy wystąpiły u 27% przypadków. Nie zaobserwowano istotnych różnic między grupami odpowiedzi klinicznej w powyższych zmiennych. Jednak w czwartym cyklu ogólna śmiertelność w grupie RP była znacząco niższa (36% vs 100%, p<0,001) w porównaniu z grupą non-RP.

Analiza przeżycia wolnego od progresji (PFS) dla całej grupy badanej wykazała medianę 4,67 miesiąca (95% CI, 3,4-7,8), natomiast przeżycie całkowite (OS) wyniosło 7,59 miesiąca (95% CI, 5,1-17,2). Po czwartym cyklu leczenia zaobserwowano istotne statystycznie różnice między grupami – pacjenci z grupy RP osiągnęli medianę PFS wynoszącą 6,6 miesiąca, podczas gdy w grupie non-RP było to zaledwie 1,17 miesiąca (p<0,0001). Podobnie, mediana OS w grupie RP nie została osiągnięta, natomiast w grupie non-RP wyniosła 3,7 miesiąca (p<0,0001). Obliczony metodą restricted mean survival time (RMST) średni czas przeżycia wyniósł 2,17 roku dla grupy RP i 0,36 roku dla grupy non-RP, co daje różnicę 1,81 roku.

Czy model RSA optymalizuje koszty leczenia?

Analiza ekonomiczna wykazała, że całkowity koszt leczenia atezolizumabem wszystkich pacjentów bez zastosowania RSA wyniósłby 881 859,36 USD, natomiast przy implementacji modelu RSA koszt ten zmniejszył się do 530 467,12 USD, co oznacza redukcję o 39,85%. Średni koszt na pacjenta obniżył się z 29 395,31 USD do 17 682,24 USD. Współczynnik średniego kosztu efektywności (ACER) na rok życia w grupie RP zmniejszył się z 28 406,27 USD do 22 187,98 USD (redukcja o 22%), natomiast w grupie non-RP z 29 383,96 USD do zera (redukcja o 100%).

Implementacja modelu RSA pozwoliła na identyfikację pacjentów, którzy mogą odnieść największe korzyści z leczenia atezolizumabem już po 4 cyklach terapii. Takie podejście umożliwia optymalizację wykorzystania zasobów szpitalnych i zapewnia opiekę zdrowotną opartą na wartości (value-based healthcare, VBHC). Jest to szczególnie istotne w krajach o ograniczonych zasobach, gdzie dostęp do innowacyjnych, kosztownych terapii jest utrudniony.

Jakie tło epidemiologiczne i innowacyjne zastosowanie leku obserwujemy?

Rak płuca stanowi główną przyczynę zgonów związanych z nowotworami na całym świecie. W 2022 roku w Meksyku odnotowano 8257 nowych przypadków i 7808 zgonów, co czyni go dziewiątym najczęstszym nowotworem i trzecią główną przyczyną zgonów związanych z rakiem u obu płci. Wśród podtypów raka płuca, NSCLC stanowi 85% rozpoznań i wiąże się z wysoką śmiertelnością.

Atezolizumab to przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko ligandowi PD-L1. Został zatwierdzony w 2017 roku w Stanach Zjednoczonych i Europie jako leczenie drugiej linii NSCLC na podstawie wyników badań POPLAR fazy II i badania OAK fazy III. Jako leczenie pierwszej linii wykazał lepsze wyniki przeżycia w porównaniu z chemioterapią opartą na platynie u pacjentów z NSCLC z wysoką ekspresją PD-L1, niezależnie od podtypu histologicznego. W Meksyku jest dostępny od 2018 roku i został włączony do Kompendium Krajowych Zasobów Zdrowotnych w 2019 roku jako leczenie drugiej linii dla pacjentów z NSCLC.

Jakie perspektywy daje wdrożenie umów podziału ryzyka?

Wyniki badania wskazują, że umowy podziału ryzyka stanowią skuteczne narzędzie zmniejszające niepewność związaną z efektywnością leczenia w warunkach rzeczywistych oraz pozwalają na efektywne zarządzanie wpływem budżetowym przy wprowadzaniu nowych leków. Dzięki identyfikacji pacjentów, którzy z większym prawdopodobieństwem uzyskają istotne korzyści, zasoby mogą być kierowane do osób z większym potencjałem przeżycia, co skutkuje znacznymi oszczędnościami dla systemu ochrony zdrowia.

Badanie to, choć kompleksowe, ma pewne ograniczenia, które mogą wpływać na solidność naszych ustaleń. Jednym z ograniczeń jest stosunkowo skromna wielkość próby wykorzystanej w analizie. Segmentacja danych wymagała podziału na odrębne grupy odpowiedzi i uwzględnienia całej populacji próby. Ze względu na tę strategię segmentacji, wielkość próby mogła być mniejsza niż pożądana, potencjalnie wprowadzając zmienność w naszych szacunkach miar wyników. Refundacja leków przeciwnowotworowych przez publicznie finansowane programy lekowe różni się na całym świecie, a przyczyny tego zjawiska różnią się globalnie, szczególnie w krajach o niskich i średnich dochodach. Stąd dane zebrane w tym badaniu mogą różnić się od innych populacji. Pomimo tego ograniczenia, wnioski uzyskane z tego badania pozostają wartościowe i przyczyniają się do istniejącego zasobu wiedzy w tej dziedzinie.

Wdrożenie RSA w leczeniu farmakologicznym, szczególnie w przypadku innowacyjnych i kosztownych terapii, takich jak atezolizumab w NSCLC, stanowi znaczący postęp w rozwiązywaniu wyzwań związanych z niepewnością kliniczną i wynikami ekonomicznymi. Umowy te są skutecznym narzędziem łagodzenia niepewności związanych z efektywnością leczenia w rzeczywistych sytuacjach i efektywnego zarządzania wpływem budżetowym wprowadzania nowych leków. W rezultacie są postrzegane jako obiecujące rozwiązanie poprawiające dostęp pacjentów przy jednoczesnym skutecznym zarządzaniu ryzykiem finansowym, z jakim borykają się instytucje opieki zdrowotnej.

Przyjęcie schematów RSA ułatwia identyfikację pacjentów, którzy z większym prawdopodobieństwem uzyskają znaczące korzyści, zapewniając tym samym, że zasoby rządowe są kierowane do osób o większym potencjale przeżycia. Takie podejście nie tylko optymalizuje alokację zasobów, ale także generuje znaczne oszczędności dla państwa. W naszym badaniu wdrożenie planu podziału ryzyka skutkowało 40% redukcją całkowitego kosztu leczenia, co dowodzi skuteczności tej strategii efektywnej kosztowo. Wyniki te sugerują, że takie podejście mogłoby mieć pozytywny wpływ na poprawę opieki nad pacjentami, szczególnie w kontekstach w krajach o ograniczonych zasobach.

Pomimo ograniczeń badania, takich jak relatywnie niewielka próba, wyniki dostarczają cennych informacji na temat potencjału umów podziału ryzyka w optymalizacji opieki nad pacjentami i efektywnym zarządzaniu zasobami. Badanie podkreśla znaczenie dalszego eksplorowania innowacyjnych porozumień między firmami farmaceutycznymi a instytucjami opieki zdrowotnej w celu rozwiązywania złożonych problemów związanych z kosztami, dostępem i skutecznością w nowoczesnej opiece zdrowotnej. Umowy te wyłaniają się jako narzędzia ułatwiające bardziej świadome i sprawne podejmowanie decyzji, przyczyniając się tym samym do poprawy efektywności i skuteczności w zarządzaniu najnowocześniejszymi terapiami.

Podsumowanie

Przeprowadzone w Meksyku badanie prospektywne analizowało skuteczność umów podziału ryzyka w terapii atezolizumabem u pacjentów z zaawansowanym NSCLC. W badaniu uczestniczyło 30 pacjentów, którzy zostali podzieleni na grupy odpowiadających i nieodpowiadających na leczenie po 4 cyklach terapii. Pacjenci z grupy odpowiadającej osiągnęli znacząco lepsze wyniki w zakresie przeżycia całkowitego i przeżycia wolnego od progresji. Wdrożenie modelu RSA pozwoliło na redukcję całkowitych kosztów leczenia o 39,85%, z 881 859,36 USD do 530 467,12 USD. Średni koszt na pacjenta zmniejszył się z 29 395,31 USD do 17 682,24 USD. System RSA umożliwił skuteczną identyfikację pacjentów osiągających największe korzyści z terapii, co jest szczególnie istotne w krajach o ograniczonych zasobach. Badanie potwierdza, że umowy podziału ryzyka stanowią efektywne narzędzie optymalizacji kosztów przy zachowaniu skuteczności leczenia.